Η εντερική απόφραξη ή ειλεός είναι μια παθολογική κατάσταση κατά την οποία η προώθηση του εντερικού περιεχομένου παρεμποδίζεται ή σταματά πλήρως. Η κατάσταση αυτή οφείλεται συνήθως σε ένα κώλυμα σε κάποιο τμήμα του λεπτού ή του παχέος εντέρου.
Ειλεός λεπτού εντέρου
Ο ειλεός του λεπτού εντέρου (γνωστός και ως απόφραξη του λεπτού εντέρου) δημιουργείται όταν το σημείο της απόφραξης εντοπίζεται στο λεπτό έντερο. Τα αίτια της απόφραξης μπορεί να είναι πολλά και διαφορετικά. Τα κυριότερα είναι οι συμφύσεις από προηγούμενες επεμβάσεις στην κοιλιακή χώρα, οι κήλες, οι κακοήθειες, οι χρόνιες φλεγμονές ή η ακτινοβόληση της κοιλίας.
Ειλεός παχέος εντέρου
Ο ειλεός του παχέος εντέρου (γνωστός και ως απόφραξη του παχέος εντέρου) προκαλείται όταν υπάρχει απόφραξη στο παχύ έντερο. Η απόφραξη στο παχύ έντερο μπορεί να έχει ως αίτια τον καρκίνο του παχέος εντέρου, τις φλεγμονώδεις μάζες στο παχύ έντερο, τη συστροφή του παχέος εντέρου ή την περίσφιξη μιας κήλης.
Αδυναμικός ή παραλυτικός ειλεός
Πρόκειται για μία σπανιότερη περίπτωση κατά την οποία δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο οργανικό κώλυμα στη βατότητα του λεπτού ή του παχέος εντέρου. Στην περίπτωση αυτή, η μεγάλη διάταση του εντέρου οφείλεται σε απώλεια της φυσιολογικής προωθητικής ικανότητάς του, με αποτέλεσμα να παρατηρείται ουσιαστικά πλήρης «παράλυση» του γαστρεντερικού συστήματος. Η κατάσταση αυτή, που συνήθως δεν απαιτεί χειρουργική αντιμετώπιση, εμφανίζεται συνηθέστερα σε ηλικιωμένα άτομα με συνυπάρχουσες νευρολογικές καταστάσεις ή ως αποτέλεσμα ηλεκτρολυτικών διαταραχών, χρόνιας κατάκλισης και σοβαρών συστηματικών φλεγμονωδών παθήσεων.
Ποια είναι τα κυριότερα συμπτώματα του ειλεού;
Ο ειλεός του λεπτού και παχέος εντέρου εμφανίζουν κάποια κοινά συμπτώματα. Τα κυριότερα συμπτώματα που μπορεί να τους συνοδεύουν είναι τα εξής:
• Κοιλιακός πόνος
• Φούσκωμα (μετεωρισμός)
• Ναυτία
• Εμετός
• Αδυναμία αποβολής αερίων και κοπράνων
• Αφυδάτωση και διαταραχές των ηλεκτρολυτών (σε πιο προχωρημένες περιπτώσεις)
Διάγνωση του ειλεού
Μετά τη λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού, η φυσική εξέταση της κοιλίας του ασθενή αποτελεί σημαντικό διαγνωστικό βήμα σε έναν ασθενή με πιθανή εντερική απόφραξη. Η διάγνωση επιβεβαιώνεται με απεικονιστικές εξετάσεις, όπως η απλή ακτινογραφία, η αξονική τομογραφία, οι εξετάσεις αίματος ή η ενδοσκόπηση. Οι παραπάνω εξετάσεις, πέραν από τη συμβολή τους στη διάγνωση της πάθησης, δίνουν επιπλέον χρήσιμες πληροφορίες για τον ειλεό ώστε να διαμορφωθεί το θεραπευτικό πλάνο αντιμετώπισής του.
Πώς αντιμετωπίζεται ο ειλεός;
Η αντιμετώπιση του ειλεού εξαρτάται από την αιτιολογία και τη βαρύτητα των συμπτωμάτων. Η αντιμετώπιση στην πλειοψηφία των περιπτώσεων ειλεού που προκαλείται από συμφύσεις είναι καταρχάς συντηρητική, με ηλεκτρολυτική υποστήριξη του ασθενούς, ενυδάτωση και χορήγηση προκινητικών φαρμάκων. Σε περιπτώσεις που η συντηρητική αντιμετώπιση δεν οδηγήσει σε λύση του προβλήματος ή υπάρξουν ενδείξεις απειλής της βιωσιμότητας του εντέρου, είναι απαραίτητη η χειρουργική θεραπεία. Η ενδεδειγμένη επέμβαση, εφόσον είναι εφικτό, είναι η λαπαροσκοπική συμφυσιόλυση. Η συγκεκριμένη μέθοδος προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα στους ασθενείς, με σημαντικότερα τη μείωση του χειρουργικού τραύματος που έχει ως επακόλουθο τη μείωση του μετεγχειρητικού πόνου και την ταχύτερη επιστροφή στην καθημερινότητα. Ταυτόχρονα, μέσω της συγκεκριμένης μεθόδου μειώνεται η πιθανότητα δημιουργίας νέων συμφύσεων αλλά και ο κίνδυνος επανεμφάνισης του ειλεού.
Σε περιπτώσεις που ο ειλεός οφείλεται σε οργανικό κώλυμα που δεν δύναται να αναστραφεί συντηρητικά (π.χ. κακοήθεια, περίσφιξη κήλης, συστροφή κλπ.), είναι αναγκαία η επείγουσα χειρουργική θεραπεία. Ανάλογα με την κατάσταση του ασθενούς, θα καθοριστεί η τεχνική αντιμετώπισης (ανοικτή ή λαπαροσκοπική / ρομποτική).
Ειλεός και διατροφή
Μετά από ένα επεισόδιο ειλεού, ο ιατρός θα σας συμβουλεύσει να τροποποιήσετε τη διατροφή σας, ώστε να επιτρέψετε στο έντερό σας να επανακάμψει. Συνήθως, συστήνεται μια διατροφή χαμηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες και η κατανάλωση τροφών που χωνεύονται εύκολα. Τέτοιες τροφές μπορεί να είναι το λευκό ψωμί, τα μαγειρεμένα λαχανικά και οι άπαχες πρωτεΐνες. Παράλληλα, ο ιατρός θα προτείνει την αποφυγή τροφών που προκαλούν αέρια όπως είναι τα φασόλια και τα ανθρακούχα ποτά. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ακολουθείτε τις οδηγίες του ιατρού σας σχετικά με τη διατροφή στο στάδιο ανάρρωσης μετά τον ειλεό. Η τήρηση των οδηγιών θα σας επιτρέψει να αναρρώσετε ταχύτερα και παράλληλα θα μειώσει τον κίνδυνο επιπλοκών.
Σε περίπτωση που εμφανίζετε συμπτώματα τα οποία υποδηλώνουν την ύπαρξη ειλεού του λεπτού ή του παχέος εντέρου, θα πρέπει να αναζητάτε ιατρική βοήθεια το συντομότερο δυνατόν. Ο Γενικός Χειρουργός Δρ. Χαράλαμπος Σπυρόπουλος έχει πολυετή εμπειρία στην αντιμετώπιση της πάθησης και θα σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε το πρόβλημά σας.
