Παλινδρόμηση στομάχου: Αίτια, Διάγνωση και θεραπεία

Τι είναι η παλινδρόμηση στομάχου;

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) είναι η νόσος κατά την οποία όξινο περιεχόμενο του στομάχου παλινδρομεί στον οισοφάγο αντί να συνεχίσει τη φυσιολογική του ροή από το προς το λεπτό έντερο για την ολοκλήρωση της πέψης.

Η ΓΟΠ εμφανίζεται όταν δυσλειτουργεί ο φυσιολογικός φραγμός παλινδρόμησης του φαγητού από το στομάχι πίσω στον οισοφάγο, ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας. Προκαλείται από διάφορες παθήσεις του οισοφάγου, όπως οι κινητικές του δυσλειτουργίες, αλλά συνηθέστερα οφείλεται σε παθήσεις του διαφράγματος, όπως οι διαφραγματοκήλες.

Σε κάθε περίπτωση, το οξύ που παράγεται στο στομάχι κυλά προς τον πολύ ευαίσθητο οισοφάγο με κίνδυνο να εμφανιστούν μία σειρά σοβαρών επιπλοκών όπως οισοφαγίτιδα, στένωση, έλκος, αιμορραγία, μεταπλασία (οισοφάγος Barrett), δυσπλασία και σε τελικό στάδιο καρκινογένεση.

Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση – Συμπτώματα

Ένα από τα συχνότερα συμπτώματα της Γ.Ο.Π. είναι ο οπισθοστερνικός πόνος (η καούρα), ο οποίος περιγράφεται σαν ένα οξύ αίσθημα καψίματος πίσω από το στέρνο. Πολλές όμως φορές το μοναδικό σύμπτωμα μπορεί να είναι ένας επίμονος νυχτερινός βήχας, σαν πνίξιμο, που ξυπνάει τον ασθενή ή οι έντονες ερυγές (ρεψίματα).

Ο πόνος ακολουθεί τα γεύματα (ιδιαίτερα τα μεγάλα που συνοδεύονται από άφθονη λήψη υγρών) και επιδεινώνεται σε θέση επίκυψης, κατάκλισης ή πλάγια δεξιά, ενώ αντιθέτως ανακουφίζεται σε όρθια θέση και μετά από λήψη αντιόξινων φαρμάκων ή μικρής ποσότητας υγρών.

Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση – Διάγνωση

Αναγκαία είναι πάντα η αρχική κλινική εκτίμηση και αξιολόγηση της συμπτωματολογίας για τη διάγνωση της πάθησης. Εν συνεχεία μπορεί να απαιτηθούν συγκεκριμένες απεικονιστικές εξετάσεις για την επιβεβαίωση της διάγνωσης (ακτινολογικός έλεγχος, βαριούχο γεύμα, αξονική τομογραφία).

Τελικά, η πλέον αξιόπιστη και απολύτως απαραίτητη για τη διάγνωση και την ταξινόμηση της νόσου εξέταση, είναι η οισοφαγο-γαστροσκόπηση από έμπειρο και εξειδικευμένο γαστρεντερολόγο. Εφόσον κριθεί αναγκαίο μπορεί να διενεργηθεί και pHμετρία ή/και μανομετρία 24ώρου (τοποθέτηση φορητού ηλεκτροδίου στον κατώτερο οισοφάγο και καταγραφή της οξύτητας ή/και των πιέσεων που αναπτύσσονται στην περιοχή).

Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση – Θεραπεία

Η Γ.Ο.Π. αντιμετωπίζεται αρχικά, με αλλαγή των διαιτητικών συνηθειών του ασθενούς και συγκεκριμένη φαρμακευτική θεραπεία. Κυρίαρχο στην αλλαγή του τρόπου ζωής είναι η απώλεια βάρους και η λήψη του τελευταίου γεύματος αρκετές ώρες πριν τον ύπνο.
Εάν η αλλαγή του τρόπου ζωής σε συνδυασμό με τη φαρμακευτική αγωγή δεν θεραπεύσουν τη νόσο καθώς επίσης εάν αναπτυχθούν ύποπτες προκαρκινικές βλάβες στον οισοφάγο (οισοφάγος Barrett) τότε απαιτείται χειρουργική θεραπεία.

Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση – Χειρουργική Θεραπεία

Η χειρουργική θεραπεία είναι εξαιρετικά αποτελεσματική για την θεραπεία της Γ.Ο.Π., όταν τεθεί η ένδειξη Υπάρχει μία πληθώρα επεμβάσεων που μπορούν να δώσουν λύση στο πρόβλημα και έχουν λάβει την ονομασία τους από τον εμπνευστή τους: Nissen, Toupet, Dor, Collis-Nissen, Hill, Belsey-Mark.

Η επιλογή μίας εξ’αυτών βασίζεται στην υποκείμενη πάθηση, τις πιθανές επιπλοκές από τη χρόνια οισοφαγίτιδα (ουλώδης στένωση και βράχυνση του οισοφάγου) και την παρουσία ή μη παλαιών πολλαπλών επεμβάσεων στην κοιλία.
Η χειρουργική επέμβαση εκλογής στην πλειοψηφία των περιπτώσεων είναι η λαπαροσκοπική διενέργεια θολοπλαστικής, με επικρατέστερη τη λαπαροσκοπική θολοπλαστική κατά Nissen.

Στην επέμβαση αυτή συμπλησιάζονται λαπαροσκοπικά με ραφές τα σκέλη του διαφράγματος και αντιμετωπίζεται οποιαδήποτε επίσης συνυπάρχουσα διαφραγματοκήλη. Ταυτόχρονα ενισχύεται η λειτουργία του κατωτέρου οισοφαγικού σφιγκτήρα, τυλίγοντας τον θόλο του στομάχου γύρω από το κατώτερο τμήμα του οισοφάγου.

Η επέμβαση γίνεται πλέον αποκλειστικά λαπαροσκοπικά με 4-5 μικρές τομές των 5 χιλιοστών.

Σε περίπτωση συνύπαρξης κλινικά σοβαρής παχυσαρκίας που απαιτεί χειρουργική αντιμετώπιση, η επέμβαση εκλογής είναι η διενέργεια κάποιας μορφής γαστρικής παράκαμψης, η οποία είναι εξίσου αποτελεσματική στην αντιμετώπιση και των δύο παθήσεων.

Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση – Μετεγχειρητική ανάρρωση

Ο ασθενής παραμένει στο νοσοκομείο για 2 με 3 ημέρες. Άμεσα μετεγχειρητικά δεν νιώθει ιδιαίτερο πόνο παρά μόνο μια ενόχληση και βάρος στην ανώτερη κοιλιακή χώρα.
Εξέρχεται από το νοσοκομείο με οδηγίες για υδρική δίαιτα για μία εβδομάδα και ακολούθως για πολτοποιημένη τροφή για άλλη μία εβδομάδα. Στη συνέχεια επανέρχεται σε συνήθη διατροφή.

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και διατροφή

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) έχει άμεση συσχέτιση με τη διατροφή και συχνά ο ασθενής αποφεύγει συγκεκριμένες τροφές, με το φόβο ότι θα νιώσει έντονη δυσφορία. Το κάψιμο στο στήθος και τα όξινα υγρά στο στόμα αποτελούν τα συνηθέστερα συμπτώματα της κατάστασης αυτής, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής του ατόμου.

Με τις παρακάτω συμβουλές, θα βοηθήσετε στην ανακούφιση της πάθησης:

1. Προτιμήστε μικρότερα γεύματα, αφού τα μεγάλα γεύματα ευθύνονται συχνά για την παλινδρόμηση.
2. Απολαύστε το γεύμα σας, τρώγοντας ήρεμα και αργά, μασώντας καλά την τροφή.
3. Αποφύγετε τα πολύ λιπαρά φαγητά, μαγειρεύοντας με μικρότερες ποσότητες λαδιού.
4. Όξινες τροφές, όπως η ντομάτα, το ξύδι, το λεμόνι και τα πορτοκάλια, είναι σημαντικό να καταναλώνονται σε μικρότερες ποσότητες και έχοντας ήδη φάει κάποιο άλλο γεύμα.
5. Κάποια ροφήματα, όπως ο καφές, το αλκοόλ και τα αναψυκτικά, αυξάνουν τις εκκρίσεις του στομάχου, για αυτό και προτείνεται να καταναλώνονται σπανιότερα.
6. Μειώστε την κατανάλωση σοκολάτας, αφού το κακάο αυξάνει τις όξινες εκκρίσεις.
7. Αποφύγετε τη συχνή κατανάλωση πικάντικων τροφών.
8. Αποφύγετε επίσης τις τσίχλες, αλλά και βότανα όπως ο δυόσμος και η μέντα.
9. Σε περίπτωση που είστε υπέρβαροι, προσπαθήστε να μειώσετε το σωματικό σας βάρος, με στόχο την ανακούφιση των συμπτωμάτων. Το ίδιο ισχύει και με το κάπνισμα.
10. Μην ξαπλώνετε αμέσως μετά το φαγητό, αλλά τουλάχιστον δύο ώρες αργότερα.

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και stress

Το άγχος αποτελεί αίτιο εμφάνισης πλειάδας παθήσεων, μεταξύ των οποίων είναι και η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, αφού επηρεάζει τη λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος. Σε πολλές, μάλιστα, περιπτώσεις, η πάθηση εμφανίζεται ή οξύνεται σε φάσεις έντονου στρες και άγχους.

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και εγκυμοσύνη

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση εμφανίζεται σε ποσοστό 40-80% των κυήσεων. Κατά κύριο λόγο, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο τέλος του πρώτου τριμήνου και επιδεινώνεται με την πάροδο της κύησης.

Επιπλέον, η αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης, όσο εξελίσσεται η κύηση, επίσης ενισχύει την εμφάνιση της κατάστασης αυτής.

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και βήχας

Πολλοί ασθενείς που πάσχουν από χρόνιο βήχα, πάσχουν παράλληλα από κλινικά «αθόρυβη» γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Σύμφωνα με έρευνες, η ΓΟΠ ευθύνεται για το 20% των ασθενών που εμφανίζουν χρόνιο βήχα. Έχει επίσης σημειωθεί ότι η θεραπεία της ΓΟΠ με φαρμακευτική αγωγή, οδηγεί σε παράλληλη μείωση του χρόνιου βήχα, σε μεγάλο ποσοστό.

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και δύσπνοια

Η δύσπνοια αποτελεί ένα από τα κυριότερα συμπτώματα της πάθησης, προκαλώντας έντονη δυσφορία στον ασθενή και ειδικότερα κατά τη διάρκεια της νύχτας. Το πρόβλημα αυτό αντιμετωπίζουν ακόμη και ασθενείς που δεν πάσχουν από κάποια αναπνευστική πάθηση.

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση – θεραπεία

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων σοβαρής γαστροοισοφαγικής παλινδρομικής νόσου, είναι αναγκαία η χρήση φαρμακευτικής αγωγής που μειώνει την έκκριση οξέος από το στομάχι. Η αντιεκκριτική φαρμακευτική αγωγή βοηθά σημαντικά στην εξισορρόπηση των επίμονων συμπτωμάτων. Ωστόσο, σε περιπτώσεις ανθιστάμενης θεραπείας ή αδυναμίας λήψης χρόνιας αγωγής, η χειρουργική αντιμετώπιση (διενέργεια λαπαροσκοπικής γαστρικής θολοπλαστικής) είναι μονόδρομος.

Αν κι εσείς πάσχετε από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και τα επίμονα συμπτώματά της, συμβουλευτείτε τον εξειδικευμένο γενικό χειρουργό, Δρ. Χαρ. Σπυρόπουλο, για ένα εξατομικευμένο πλάνο θεραπείας.