Τι είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση;
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) είναι η πάθηση κατά την οποία το φυσιολογικά όξινο περιεχόμενο του στομάχου παλινδρομεί στον οισοφάγο.
Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση εμφανίζεται όταν δυσλειτουργεί ο φυσιολογικός φραγμός παλινδρόμησης του περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο, ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας. Αν και προκαλείται και από παθήσεις του ίδιου του οισοφάγου, όπως οι κινητικές του διαταραχές, συνηθέστερα οφείλεται σε παθήσεις του διαφράγματος και κυρίως τις διαφραγματοκήλες. Συνέπεια της διαταραχής αυτής, το οξύ που παράγεται στο στομάχι κυλά προς τον πολύ ευαίσθητο στο όξινο περιβάλλον οισοφάγο, με κίνδυνο να εμφανιστούν μία σειρά σοβαρών επιπλοκών. Στις επιπλοκές συγκαταλέγονται η φλεγμονή του οισοφάγου (οισοφαγίτιδα), η στένωση, το έλκος, η αιμορραγία, η μεταπλασία (οισοφάγος Barrett), η δυσπλασία και σε τελικό στάδιο η καρκινογένεση.
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: Ποιοι είναι οι συχνότεροι παράγοντες κινδύνου;
Οι σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου που συσχετίζονται με την ανάπτυξη γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης είναι:
- Η παχυσαρκία
- Η διαφραγματοκήλη
- Το κάπνισμα
- Η εγκυμοσύνη
- Η κατανάλωση ορισμένων τροφίμων και ποτών
- Ορισμένα φάρμακα (π.χ. ασπιρίνη, ιβουπροφαίνη)
- Ορισμένες ιατρικές παθήσεις (π.χ. άσθμα, πεπτικό έλκος)
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Το συχνότερο σύμπτωμα της Γ.Ο.Π. είναι ο οπισθοστερνικός καυστικός πόνος (η καούρα). Το σύμπτωμα αυτό συχνά περιγράφεται ως ένα οξύ αίσθημα καψίματος πίσω από το στέρνο. Πολλές όμως φορές το μοναδικό σύμπτωμα μπορεί να είναι ένας επίμονος νυχτερινός βήχας, σαν πνίξιμο, που ξυπνάει τον ασθενή ή οι έντονες ερυγές (ρεψίματα).
Ο πόνος ακολουθεί τα γεύματα (ιδιαίτερα τα μεγάλα που συνοδεύονται από άφθονη λήψη υγρών). Συνήθως επιδεινώνεται σε θέση επίκυψης, κατάκλισης ή πλάγια δεξιά. Αντίθετα ανακουφίζεται σε όρθια θέση και μετά από λήψη αντιόξινων φαρμάκων ή μικρής ποσότητας υγρών. Ενίοτε, λόγω της αναγωγής γαστρικού περιεχομένου μπορεί να συνυπάρχουν συμπτώματα από τη στοματική κοιλότητα, τους πνεύμονες, τον λάρυγγα, τον φάρυγγα ή ακόμη και τα αυτιά.
Τροφές προς αποφυγή
Η κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών είναι δυνατόν να επιδεινώσει τα συμπτώματα της νόσου. Οι παρακάτω τροφές έχουν την τάση να αποδυναμώνουν τον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα ή να αυξάνουν την παραγωγή του γαστρικού οξέος:
- Λιπαρές/ τηγανιτές/ πικάντικες τροφές
- Όξινα φρούτα και οι χυμοί τους
- Σκόρδο/ κρεμμύδι
- Σάλτσα ντομάτας
- Καφεΐνη
- Αλκοόλ
- Σοκολάτα
- Μέντα
Πρέπει βέβαια να σημειωθεί ότι δεν προκαλούν στον καθένα οι παραπάνω τροφές γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Για το λόγο αυτό, συνιστάται σε κάθε ασθενή να καταγράφει τις τροφές που επιδεινώνουν τα συμπτώματα ώστε να τις γνωρίζει και να τις αποφεύγει.
Πώς γίνεται η διάγνωση της Γ.Ο.Π.;
Αναγκαία είναι πάντα η αρχική κλινική εκτίμηση και αξιολόγηση της συμπτωματολογίας. Εν συνεχεία, μπορεί να απαιτηθούν συγκεκριμένες απεικονιστικές εξετάσεις για την επιβεβαίωση της διάγνωσης (ακτινολογικός έλεγχος, βαριούχο γεύμα, αξονική τομογραφία). Τελικά, η πλέον αξιόπιστη και απολύτως απαραίτητη για τη διάγνωση και την ταξινόμηση της νόσου εξέταση, είναι η οισοφαγο-γαστροσκόπηση. Η συγκεκριμένη εξέταση θα πρέπει να διενεργείται μόνο από έναν έμπειρο και εξειδικευμένο γαστρεντερολόγο. Εφόσον κριθεί αναγκαίο μπορεί να διενεργηθεί και pHμετρία ή/και μανομετρία 24ώρου. Η εξέταση περιλαμβάνει την τοποθέτηση φορητού ηλεκτροδίου στον κατώτερο οισοφάγο και καταγραφή της οξύτητας ή/και των πιέσεων που αναπτύσσονται εκεί.
Πώς θεραπεύεται η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση;
Η Γ.Ο.Π. αντιμετωπίζεται αρχικά με αλλαγή των διαιτητικών συνηθειών του ασθενούς και συγκεκριμένη φαρμακευτική θεραπεία. Κυρίαρχο στην αλλαγή του τρόπου ζωής είναι η απώλεια βάρους και η λήψη του τελευταίου γεύματος αρκετές ώρες πριν τον ύπνο.
Σε ορισμένες περιπτώσεις όμως η αλλαγή του τρόπου ζωής σε συνδυασμό με τη φαρμακευτική αγωγή δεν αρκούν για να αντιμετωπίσουν τη νόσο. Παράλληλα, καθώς η νόσος εξελίσσεται είναι δυνατόν να αναπτυχθούν ύποπτες βλάβες στον οισοφάγο (σοβαρή οισοφαγίτιδα / (οισοφάγος Barrett). Όλες οι παραπάνω καταστάσεις αποτελούν σημαντικές ενδείξεις για την εφαρμογή της χειρουργικής θεραπείας.
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση – Χειρουργική Θεραπεία
Η χειρουργική παρέμβαση είναι εξαιρετικά αποτελεσματική για την θεραπεία της Γ.Ο.Π., όταν τεθεί η ένδειξη. Υπάρχει μία πληθώρα επεμβάσεων που μπορούν να δώσουν λύση στο πρόβλημα και έχουν λάβει την ονομασία τους από τον εμπνευστή τους: Nissen, Toupet, Dor, Collis-Nissen, Hill, Belsey-Mark. Κοινός παρονομαστής όλων των επεμβάσεων είναι η δημιουργία ενός αντιπαλινδρομικού μηχανισμού στην περιοχή της συμβολής οισοφάγου και στομάχου. Η επιλογή μίας εξ’ αυτών βασίζεται στην υποκείμενη πάθηση, τις πιθανές επιπλοκές από τη χρόνια οισοφαγίτιδα (ουλώδης στένωση και βράχυνση του οισοφάγου) και την παρουσία ή μη παλαιών πολλαπλών επεμβάσεων στην κοιλία.
Η χειρουργική επέμβαση εκλογής στην πλειοψηφία των περιπτώσεων είναι η λαπαροσκοπική ή ρομποτική διενέργεια θολοπλαστικής, με επικρατέστερη τη λαπαροσκοπική / ρομποτική θολοπλαστική κατά Nissen.
Στην επέμβαση αυτή συμπλησιάζονται με ραφές, λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά, τα σκέλη του διαφράγματος αφού αποκατασταθεί η συνυπάρχουσα διαφραγματοκήλη. Ταυτόχρονα ενισχύεται η λειτουργία του κατωτέρου οισοφαγικού σφιγκτήρα, τυλίγοντας τον θόλο του στομάχου γύρω από το κατώτερο τμήμα του οισοφάγου. Η επέμβαση γίνεται πλέον αποκλειστικά με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, με την ρομποτική προσέγγιση να προσφέρει αναντικατάστατα πλεονεκτήματα.
Σε περίπτωση συνύπαρξης κλινικά σοβαρής παχυσαρκίας που απαιτεί χειρουργική αντιμετώπιση, η επέμβαση εκλογής είναι η διενέργεια κάποιας μορφής γαστρικής παράκαμψης, η οποία είναι εξίσου αποτελεσματική στην αντιμετώπιση και των δύο παθήσεων.
Μετεγχειρητική ανάρρωση
Ο ασθενής παραμένει στο νοσοκομείο για 1-2 ημέρες. Άμεσα μετεγχειρητικά δεν νιώθει πόνο παρά μόνο μια ενόχληση και βάρος στην ανώτερη κοιλιακή χώρα. Εξέρχεται του νοσοκομείου με οδηγίες για υδρική δίαιτα για 3 ημέρες και ακολούθως για πολτοποιημένη τροφή για άλλη μία εβδομάδα. Στη συνέχεια επανέρχεται σε συνήθη διατροφή.
Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση αποτελεί μια νόσο που μπορεί να αντιμετωπιστεί οριστικά. Σημαντικό κριτήριο όμως αποτελεί η επιλογή του κατάλληλου ιατρού, ο οποίος θα αναγνωρίσει τη νόσο και στη συνέχεια θα προτείνει μια εξειδικευμένη θεραπεία για κάθε ασθενή του. Ο Δρ. Χαράλαμπος Σπυρόπουλος είναι έμπειρος χειρουργός του ανώτερου πεπτικού συστήματος, με πιστοποίηση στην προηγμένη λαπαροσκοπική και ρομποτική χειρουργική. Μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί του για να αντιμετωπίσει με ασφάλεια το δικό σας πρόβλημα.
Στην επέμβαση αυτή συμπλησιάζονται λαπαροσκοπικά με ραφές τα σκέλη του διαφράγματος και αντιμετωπίζεται οποιαδήποτε επίσης συνυπάρχουσα διαφραγματοκήλη. Ταυτόχρονα ενισχύεται η λειτουργία του κατωτέρου οισοφαγικού σφιγκτήρα, τυλίγοντας τον θόλο του στομάχου γύρω από το κατώτερο τμήμα του οισοφάγου.
Η επέμβαση γίνεται πλέον αποκλειστικά λαπαροσκοπικά με 4-5 μικρές τομές των 5 χιλιοστών.
Σε περίπτωση συνύπαρξης κλινικά σοβαρής παχυσαρκίας που απαιτεί χειρουργική αντιμετώπιση, η επέμβαση εκλογής είναι η διενέργεια κάποιας μορφής γαστρικής παράκαμψης, η οποία είναι εξίσου αποτελεσματική στην αντιμετώπιση και των δύο παθήσεων.