Θυρεοειδής Αδένας

Ο Θυρεοειδής είναι ο μεγαλύτερος αδένας του ανθρώπινου σώματος και ο σημαντικότερος αδένας του ενδοκρινικού συστήματος. Εντοπίζεται στο πρόσθιο τμήμα του τραχήλου (λαιμού), μπροστά από την τραχεία και αποτελείται από δύο λοβούς (αριστερό και δεξιό) που συνδέονται μεταξύ τους με ένα λεπτό τμήμα ιστού, τον ισθμό. Η δομή του θυρεοειδούς αδένα μπορεί να παρομοιαστεί με το σχήμα μιας πεταλούδας, ενώ το βάρος του συνήθως κυμαίνεται στα 20 με 25 γραμμάρια.

Ποιος είναι ο ρόλος του Θυρεοειδούς αδένα;

Ο ρόλος του θυρεοειδούς αδένα είναι να εξασφαλίζει την ομαλή λειτουργία του οργανισμού (ομοιόσταση), μέσω της παραγωγής ορμονών και κυρίως δύο εξ’ αυτών: τη θυροξίνη (Τ4) και την τρι-ιωδοθυρονίνη (Τ3), που κυκλοφορούν στο αίμα, ρυθμίζοντας το βασικό μεταβολισμό του οργανισμού. Επιπρόσθετα, οι θυρεοειδικές ορμόνες συμβάλλουν στον έλεγχο της θερμοκρασίας του σώματος και επηρεάζουν το ρυθμό της καρδιάς. Στο πίσω μέρος του θυρεοειδούς αδένα υπάρχουν τέσσερις ακόμα μικροί αδένες, οι οποίοι ονομάζονται παραθυρεοειδείς αδένες και οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για τη ρύθμιση του ασβεστίου του αίματος.

Ποιες είναι οι συχνότερες παθήσεις του θυρεοειδούς;

Οι παθήσεις του θυρεοειδούς είναι ιδιαίτερα συχνές στο γενικό πληθυσμό. Με σκοπό την καλύτερη κατηγοριοποίησή τους, διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες, τις λειτουργικές και τις μορφολογικές παθήσεις.

Λειτουργικές Παθήσεις

Οι λειτουργικές παθήσεις χαρακτηρίζονται από διαταραχή στον ρυθμό παραγωγής των ορμονών από τον θυρεοειδή αδένα. Οι λειτουργικές παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα είναι κυρίως οι ακόλουθες:

• Ο υποθυρεοειδισμός: ο θυρεοειδής υπολειτουργεί και δεν παράγει επαρκή ποσότητα ορμονών.
• Ο υπερθυρεοειδισμός: ο θυρεοειδής λειτουργεί υπερβολικά, παράγοντας μεγαλύτερη ποσότητα ορμονών από τη φυσιολογική.
• Οι θυρεοειδίτιδες: διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα, συχνά αυτόανοσης αιτιολογίας (θυρεοειδίτιδα Hashimoto), που προκαλούν αλλαγές στη σύσταση και τη λειτουργική παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών.

Μορφολογικές Παθήσεις

Οι μορφολογικές παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα χαρακτηρίζονται από αλλαγή στη δομή του αδένα χωρίς, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, να επηρεάζεται η λειτουργία του. Οφείλονται συνήθως στην παρουσία ενός ή πολλών όζων (σφαιρικά ογκίδια), οι οποίοι αλλάζουν το σχήμα και το μέγεθος του αδένα. Στις συνηθέστερες μορφολογικές παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα ανήκουν:

• Η βρογχοκήλη: είναι η διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα, η οποία προβάλλει ως διόγκωση στην περιοχή του λαιμού.
• Οι θυρεοειδικοί όζοι: είναι μικρά ογκίδια τα οποία αναπτύσσονται μέσα στο παρέγχυμα του θυρεοειδή αδένα, χωρίς να διαταράσσουν τη φυσιολογική λειτουργία του. Συνήθως, είναι καλοήθη και δεν απαιτούν κάποια θεραπεία παρά μόνο την παρακολούθησή τους (του μεγέθους τους).
• Ο καρκίνος του θυρεοειδούς: τα νεοπλάσματα του θυρεοειδούς έχουν συνήθως βραδεία εξέλιξη και μπορεί να προκαλέσουν τοπική διόγκωση στο λαιμό, βράγχος φωνής ή δυσχέρεια στην αναπνοή.

Η Θεραπεία των παθήσεων του θυρεοειδούς αδένα

Στην περίπτωση που υπάρχουν διαταραχές στη λειτουργία ή/και τη μορφολογία του αδένα που δεν αντιμετωπίζονται φαρμακευτικά και επί συγκεκριμένων ενδείξεων, απαιτείται η χειρουργική αφαίρεσή του. Η χειρουργική αφαίρεση (θυρεοειδεκτομή) απαιτείται σε αρκετές περιπτώσεις και για τον αποκλεισμό της ύπαρξης καρκινώματος του αδένα. Η επέμβαση συνίσταται, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, στην αφαίρεση όλου του αδένα (ολική ή σχεδόν ολική θυρεοειδεκτομή). Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να διενεργηθεί υφολική αφαίρεση ή εκτομή ενός λοβού του αδένα (λοβεκτομή).

Η θυρεοειδεκτομή είναι μια επέμβαση που απαιτεί λεπτούς χειρισμούς και μεγάλη προσοχή, λόγω γειτνίασης του αδένα με πολύ ευαίσθητα νεύρα και αγγεία του τραχήλου. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να διενεργείται μόνο από έμπειρο Χειρουργό, με τη δυνατότητα ταυτόχρονα χρήσης σύγχρονων χειρουργικών μέσων (διεγχειρητική νευροπαρακολούθηση). Η επέμβαση διενεργείται μέσω μιας εγκάρσιας τομής 3-4 εκατοστών στην περιοχή του τραχήλου. Η τομή πραγματοποιείται με τέτοιον τρόπο, ώστε να καλύπτεται από τις φυσιολογικές πτυχές του δέρματος. Η παραμονή του ασθενούς στο νοσοκομείο είναι συνήθως μία ημέρα. Σε περιπτώσεις ολικής ή σχεδόν ολικής θυρεοειδεκτομής, ο ασθενής θα πρέπει να λαμβάνει εφ’ όρου ζωής υποκατάστατα των θυρεοειδικών ορμονών από το στόμα.