Επιγαστρική κήλη

Οι δύο κήλες βρίσκονται στην ίδια “γραμμή” (λευκή γραμμή), αλλά σε διαφορετικό σημείο:

• Επιγαστρική κήλη: εμφανίζεται πάνω από τον ομφαλό, στη μέση γραμμή, μεταξύ ομφαλού και στέρνου.
• Ομφαλοκήλη: εμφανίζεται μέσα ή γύρω από τον ομφαλό.

Και οι δύο ανήκουν στις λεγόμενες «πρωτοπαθείς κήλες κοιλιακού τοιχώματος», έχουν παρόμοιο μηχανισμό δημιουργίας, αλλά διαφορετικό ακριβές ανατομικό σημείο.

Όχι. Η επιγαστρική κήλη οφείλεται σε μόνιμο άνοιγμα / έλλειμμα στο κοιλιακό τοίχωμα. Η γυμναστική και η ενδυνάμωση του κορμού μπορούν να βοηθήσουν στη συνολική στήριξη της περιοχής, αλλά δεν κλείνουν την τρύπα.

Η απώλεια βάρους βοηθά να μειωθεί η πίεση στην κοιλιά και συχνά κάνει την επέμβαση ευκολότερη και ασφαλέστερη, όμως η κήλη παραμένει. Η οριστική λύση είναι μόνο το χειρουργείο.

Σε μικρές, ασυμπτωματικές επιγαστρικές κήλες σε ενήλικες μπορεί, σε ορισμένες περιπτώσεις, να εφαρμοστεί για ένα διάστημα στρατηγική “watchful waiting” (παρακολούθηση).

Ωστόσο, οι διεθνείς οδηγίες για τις ομφαλοκήλες και επιγαστρικές κήλες σημειώνουν ότι:

• με την πάροδο του χρόνου οι περισσότερες κήλες μεγαλώνουν
• είναι πιθανό να γίνουν επίπονες
• αυξάνεται ο κίνδυνος περίσφιξης

Έτσι, για ασθενείς σε καλή γενική κατάσταση, η προγραμματισμένη χειρουργική αποκατάσταση συνήθως προτείνεται πριν η κήλη γίνει προβληματική ή επείγουσα.

Σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές/αμερικανικές οδηγίες για την αντιμετώπιση ομφαλοκηλών και επιγαστρικών κηλών, το μέγεθος της κήλης παίζει σημαντικό ρόλο στην επιλογή τεχνικής:

• < 1 cm: πολύ μικρές κήλες – σε επιλεγμένους ασθενείς μπορεί να αποκατασταθούν και χωρίς πλέγμα
• 1–4 cm: μικρομεσαίες κήλες – συνιστάται συνήθως αποκατάσταση με πλέγμα
• 4 cm: μεγάλες κήλες – η χρήση πλέγματος θεωρείται απαραίτητη

Η τελική απόφαση δεν βασίζεται μόνο στο μέγεθος, αλλά και σε παράγοντες όπως παχυσαρκία, προηγούμενες επεμβάσεις, συνοδά νοσήματα και προσδοκίες του ασθενούς. Ο εξειδικευμένος χειρουργός προτείνει την τεχνική που εξισορροπεί καλύτερα ασφάλεια, πόνο, ανάρρωση και κίνδυνο υποτροπής.

Οι κήλες κοιλιακού τοιχώματος στην εγκυμοσύνη (συμπεριλαμβανομένης και της επιγαστρικής) αντιμετωπίζονται συνήθως με συντηρητική προσέγγιση “watchful waiting”, εφόσον είναι μικρές και δεν προκαλούν σημαντικά συμπτώματα. Η οριστική αποκατάσταση σχεδιάζεται μετά τον τοκετό, όταν το επιτρέψει η γενική κατάσταση της μητέρας.

Επείγουσα επέμβαση στην εγκυμοσύνη χρειάζεται μόνο αν υπάρξουν σημεία περίσφιξης ή στραγγαλισμού (ξαφνικός έντονος πόνος, σκληρό εξόγκωμα, εμετοί κ.λπ.). Σε κάθε περίπτωση, η εγκυμοσύνη με κήλη πρέπει να παρακολουθείται από κοινού από μαιευτήρα–γυναικολόγο και Γενικό Χειρουργό.

Ήπια αερόβια άσκηση (περπάτημα, στατικό ποδήλατο, ήπια κολύμβηση) συνήθως επιτρέπεται, εφόσον δεν προκαλεί πόνο στην επιγαστρική περιοχή.
Αντίθετα, οι ασκήσεις που αυξάνουν απότομα την ενδοκοιλιακή πίεση – έντονα βάρη, δυνατά κοιλιακά, απότομες πιέσεις – μπορούν να επιτείνουν το πρόβλημα και να προκαλέσουν συμπτώματα.

Μέχρι το χειρουργείο, ό,τι προκαλεί πόνο ή εμφανή διόγκωση στην κήλη, αποφεύγεται. Μετά την αποκατάσταση, η επιστροφή στη γυμναστική γίνεται σταδιακά και πάντα με τις οδηγίες του χειρουργού.

Μερικές πρακτικές συμβουλές μέχρι να αποφασιστεί ή να γίνει το χειρουργείο:

• αποφυγή άρσης βαριών αντικειμένων
• αποφυγή έντονης προσπάθειας στην τουαλέτα (αντιμετώπιση δυσκοιλιότητας)
• διακοπή καπνίσματος, ειδικά αν συνοδεύεται από χρόνιο βήχα
• προσεκτική διατροφή, ώστε να μην υπάρχει έντονο φούσκωμα/δυσφορία μετά τα γεύματα

Αυτά δεν θεραπεύουν την κήλη, αλλά μειώνουν την επιβάρυνση στην περιοχή και τον κίνδυνο απότομης επιδείνωσης.

Στα παιδιά, η επιγαστρική κήλη είναι συνήθως συγγενής (υπάρχει από τη γέννηση) και οφείλεται σε μικρή ατελή σύγκλειση της λευκής γραμμής. Εμφανίζεται σαν μικρό εξόγκωμα στη μέση γραμμή, πάνω από τον ομφαλό. Γι’ αυτό, πολλοί παιδοχειρουργοί συνιστούν χειρουργική αποκατάσταση όταν γίνει εμφανής ή συμπτωματική, συνήθως σε προσχολική ή πρώιμη σχολική ηλικία. Η επέμβαση είναι σύντομη, με μικρή τομή και πολύ γρήγορη ανάρρωση.

Η αποκατάσταση επιγαστρικής κήλης (ιδιαίτερα όταν πρόκειται για μικρή–μεσαία πρωτοπαθή κήλη) είναι συνήθως σύντομη επέμβαση, που σε εξειδικευμένα κέντρα γίνεται συχνά ως ημερήσια νοσηλεία (one-day surgery).

Γενικά, η επέμβαση διαρκεί συνήθως 30–60 λεπτά, ανάλογα με το μέγεθος και την τεχνική, ο ασθενής κινητοποιείται σύντομα μετά το χειρουργείο, η επιστροφή σε ελαφρές δραστηριότητες γίνεται μέσα σε λίγες ημέρες, ενώ αποφεύγονται για κάποιες εβδομάδες η βαριά άρση βαρών και οι έντονες κινήσεις. Ο μετεγχειρητικός πόνος είναι συνήθως ήπιος–μέτριος και αντιμετωπίζεται με κοινά παυσίπονα.

Η ζώνη για κήλες (κηλεπίδεσμος) δεν αποτελεί λύση για την επιγαστρική κήλη – ούτε για οποιαδήποτε κήλη του κοιλιακού τοιχώματος. Δεν μπορεί να διορθώσει το ανατομικό έλλειμμα, απλώς πιέζει εξωτερικά την περιοχή, προσφέροντας σε κάποιους ασθενείς μια προσωρινή αίσθηση στήριξης. Στη σύγχρονη χειρουργική, η ζώνη για κήλες μπορεί να έχει θέση μόνο κατ’ εξαίρεση, σε πολύ επιβαρυμένους ασθενείς όπου το χειρουργείο κρίνεται προσωρινά ακατάλληλο. Ακόμη όμως και τότε, η χρήση της πρέπει να αποφασίζεται από τον χειρουργό και όχι αυτόβουλα από τον ασθενή. Η μοναδική οριστική λύση για την επιγαστρική κήλη είναι η χειρουργική αποκατάσταση – ιδανικά με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές (λαπαροσκοπική, ενδοσκοπική, ρομποτική), που επιτρέπουν ασφαλή αντιμετώπιση και γρήγορη επιστροφή στην καθημερινότητα.