Παγκρεατίτιδα

Τι είναι η Παγκρεατίτιδα;

Η πιο συνηθισμένη φλεγμονώδης διαδικασία που αφορά το πάγκρεας είναι η παγκρεατίτιδα. Η πάθηση αυτή μπορεί να έχει από μικρή έως πολύ μεγάλη βαρύτητα και διακρίνεται σε οξεία και χρόνια μορφή.

Οξεία παγκρεατίτιδα: πρόκειται για μια αιφνίδια φλεγμονώδη διαδικασία του οργάνου, συνέπεια συνήθως μίας διαδικασίας αυτοκαταστροφής του οργάνου από τα ένζυμα που το ίδιο εκκρίνει. Κυριότερη αιτία πρόκλησής της αποτελούν οι χολόλιθοι (πέτρες στη χολή), λόγω εξόδου αυτών στα χοληφόρα σωληνάρια και ενσφήνωσής τους στο σημείο που αυτά καταλήγουν στο λεπτό έντερο. Στο ίδιο σημείο καταλήγει και ο πόρος που φέρει τα υγρά του παγκρέατος, με αποτέλεσμα η απόφραξή του να ενεργοποιεί τη διαδικασία αυτοκαταστροφής του οργάνου. Με την εφαρμογή την κατάλληλης ιατρικής θεραπείας, η οξεία παγκρεατίτιδα σχεδόν πάντα αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά. Ωστόσο, το κλειδί στην αποφυγή σοβαρών επιπλοκών είναι η πρόληψη εμφάνισής της, με την αντιμετώπιση της συνηθέστερης αιτίας που την προκαλεί. Ως εκ τούτου, η διενέργεια λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής επί λιθίασης της χοληδόχου κύστης είναι, επί ενδείξεων, απολύτως αναγκαία.

Χρόνια παγκρεατίτιδα: πρόκειται για μια μακροχρόνια φλεγμονώδη κατάσταση η οποία μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη βλάβη και δυσλειτουργία του αδένα. Συνηθέστερη αιτία της χρόνιας παγκρεατίτιδας είναι η βαριά, επαναλαμβανόμενη κατανάλωση αλκοόλ. Άλλες αιτίες μπορεί να είναι η κυστική ίνωση, κληρονομικές διαταραχές, μακροχρόνια χρήση ορισμένων φαρμάκων και διάφορα αυτοάνοσα νοσήματα.

Ο Ρόλος του Παγκρέατος

Το πάγκρεας είναι ένας μεγάλος αδένας του πεπτικού συστήματος που αποτελείται από ενδοκρινή και εξωκρινή μοίρα. Ο ρόλος του είναι πολυσύνθετος και μεταξύ άλλων εκκρίνει το παγκρεατικό υγρό, αποτελούμενο από ένζυμα και διττανθρακικό οξύ, απαραίτητο για τη διαδικασία της πέψης των τροφών. Παράλληλα, εκκρίνει σημαντικές ορμόνες με κυριότερες την ινσουλίνη και τη γλουκαγόνη, οι οποίες ελέγχουν το επίπεδο του σακχάρου στο αίμα.

Οξεία παγκρεατίτιδα: Ποια συμπτώματα την προδίδουν;

Τα κυριότερα συμπτώματα της οξείας παγκρεατίτιδας είναι τα ακόλουθα:

  • Κοιλιακός πόνος
  • Ναυτία ή/και έμετος
  • Ευαισθησία στο άγγιγμα της κοιλιάς
  • Γρήγορος καρδιακός ρυθμός
  • Γρήγορη αναπνοή
  • Πυρετός

Διάγνωση 

Τα θορυβώδη συμπτώματα της οξείας παγκρεατίτιδας είναι ο βασικότερος λόγος για τον οποίον ο ασθενής οδηγείται στον ιατρό του. Ο ιατρός αφού λάβει το πλήρες ιατρικό ιστορικό και εξετάσει κλινικά τον ασθενή, διενεργεί συγκεκριμένες εξετάσεις αίματος και ούρων και απεικονιστικές εξετάσεις. Εξετάσεις όπως η αξονική και μαγνητική τομογραφία κοιλίας μπορούν να δείξουν αναλυτικά την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το πάγκρεας, τη σοβαρότητα της φλεγμονής και άλλες συνυπάρχουσες ανωμαλίες.

Επιπλοκές 

Η σοβαρή οξεία παγκρεατίτιδα μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνες επιπλοκές, πολλές φορές απειλητικές για τη ζωή του ασθενή. Στις επιπλοκές της οξείας παγκρεατίτιδας συμπεριλαμβάνονται οι εξής:

  • Νέκρωση και επιλοίμωξη: όταν η φλεγμονώδης διαδικασία και το οίδημα του παγκρέατος είναι μεγάλες, μπορεί να προκληθεί διαταραχή στην αιμάτωση του οργάνου με συνέπεια νέκρωση σε ένα ή περισσότερα τμήματά του. Η κακή αιματική παροχή αποτελεί αιτία ανάπτυξης μικροβίων και λοίμωξης του οργάνου.
  • Ψευδοκύστεις του παγκρέατος: αποτελούν εγκυστωμένες συλλογές υγρού του παγκρέατος, οι οποίες προκαλούνται από τη διαρροή υγρού από τους παγκρεατικούς πόρους πέριξ του οργάνου. Οι κυστικές αυτές συλλογές είναι αιτίες χρονιότητας της φλεγμονής και συνοδεύονται συχνά από ευαισθησία στην κοιλιακή χώρα, απώλεια βάρους και αδυναμία.
  • Χρόνια παγκρεατίτιδα: Τα υποτροπιάζοντα επεισόδια οξείας παγκρεατίτιδας μπορούν να οδηγήσουν στη χρόνια μορφή της πάθησης. Η κατάσταση αυτή οδηγεί με την πάροδο του χρόνου στην παραγωγή όλο και λιγότερων ενζύμων και ορμονών από το πάγκρεας, με αποτέλεσμα να προκαλούνται περαιτέρω επιπλοκές.

Πώς θεραπεύεται η οξεία παγκρεατίτιδα;

Η βασική αιτία εμφάνισής της είναι οι πέτρες στη χολή. Ως εκ τούτου, η αντιμετώπιση της χολολιθίασης εξαφανίζει την πιθανότητα πρόκλησης παγκρεατίτιδας. Οι πέτρες στη χολή μπορούν πλέον να αντιμετωπιστούν με τη χρήση ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών και συγκεκριμένα της λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής. Η επέμβαση έχει σημαντικά πλεονεκτήματα για τον ασθενή, όπως:

  • Ελάχιστη απώλεια αίματος
  • Ταχύτατη επιστροφή στην καθημερινότητα
  • Μικρό χειρουργικό τραύμα
  • Μείωση πόνου και επιπλοκών μετά την εγχείρηση

Για εξατομικευμένες πληροφορίες, επικοινωνήστε με τον Γενικό Χειρουργό Δρ. Χαράλαμπο Σπυρόπουλο για να σας καθοδηγήσει σχετικά με την κατάλληλη θεραπεία για εσάς.

Συχνές Ερωτήσεις

Η σοβαρή οξεία παγκρεατίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε νέκρωση (θάνατο) τμήματος του οργάνου λόγω κακής αιμάτωσης. Εάν η νεκρωμένη περιοχή επιμολυνθεί από μικρόβια, αυτό αποτελεί απειλητική κατάσταση. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει εντατική ιατρική θεραπεία. Σε περιπτώσεις επιμολυσμένης νέκρωσης (infected necrosis), μπορεί να απαιτηθεί ελάχιστα επεμβατική ή χειρουργική παρέμβαση για την αφαίρεση του νεκρωμένου, μολυσμένου ιστού.

Οι ψευδοκύστεις είναι εγκυστωμένες συλλογές παγκρεατικού υγρού που διαρρέει από τους παγκρεατικούς πόρους πέριξ του οργάνου, συχνά ως επιπλοκή μιας οξείας φάσης. Αν και οι μικρές ψευδοκύστεις μπορεί να υποχωρήσουν μόνες τους, οι μεγάλες ή οι συμπτωματικές (που προκαλούν πόνο, απώλεια βάρους) απαιτούν αντιμετώπιση, η οποία συνήθως περιλαμβάνει ενδοσκοπική παροχέτευση (με τη βοήθεια ενδοσκοπίου) ή χειρουργική παροχέτευση.

Η αντιμετώπιση της αιτίας (χολολιθίαση) με λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα:

  • Ταχύτατη επιστροφή στην καθημερινότητα.
  • Μικρό χειρουργικό τραύμα και ελάχιστος πόνος.
  • Ελαχιστοποίηση της απώλειας αίματος.
  • Ουσιαστικά εξαλείφει την πιθανότητα υποτροπής της παγκρεατίτιδας που οφείλεται σε πέτρες στη χολή.

Η διάγνωση της οξείας παγκρεατίτιδας επιβεβαιώνεται πρωτίστως με εξετάσεις αίματος που μετρούν τα παγκρεατικά ένζυμα. Οι δύο βασικοί βιοδείκτες είναι:

  • Αμυλάση (Amylase): Τα επίπεδα της αμυλάσης στο αίμα αυξάνονται απότομα στην οξεία φάση.
  • Λιπάση (Lipase): Θεωρείται πιο ειδικός δείκτης για το πάγκρεας, καθώς τα επίπεδά της παραμένουν αυξημένα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Επίσης, ελέγχονται δείκτες φλεγμονής και βιοδείκτες που σχετίζονται με την αιτία (π.χ., ηπατικά ένζυμα εάν η αιτία είναι χολόλιθοι).

Η αυξημένη αμυλάση (και λιπάση) υποδηλώνει ότι έχει ξεκινήσει η φλεγμονώδης διαδικασία στο πάγκρεας. Τα ένζυμα αυτά διαρρέουν από το φλεγμαίνον πάγκρεας στην κυκλοφορία του αίματος.

Δεν υπάρχει ειδικός τρόπος για να “ρίξει” ο ασθενής την αμυλάση. Η πτώση της αμυλάσης αποτελεί δείκτη υποχώρησης της φλεγμονής και επιτυγχάνεται μόνο με την κατάλληλη ιατρική θεραπεία (ενδοφλέβια ενυδάτωση, αναλγητικά, αντιμετώπιση της αιτίας) και τη διακοπή της σίτισης (νηστεία) τις πρώτες ημέρες.

Κατά την οξεία φάση, η βασική αρχή είναι η ανάπαυση του παγκρέατος, πράγμα που σημαίνει αρχικά πλήρης νηστεία. Όταν ο ασθενής αρχίσει να τρέφεται ξανά, η διατροφή πρέπει να είναι εξαιρετικά ήπια και χαμηλή σε λιπαρά, καθώς τα λίπη διεγείρουν την έκκριση παγκρεατικών ενζύμων.

  • Μπανάνα: Είναι γενικά ασφαλής τροφή, καθώς είναι εύπεπτη και χαμηλή σε λιπαρά.
  • Λεμόνι: Οι όξινες τροφές πρέπει να καταναλώνονται με προσοχή, αλλά το λεμόνι συνήθως δεν αποτελεί πρόβλημα, εφόσον δεν συνοδεύεται από λιπαρά. Σε κάθε περίπτωση, η επανένταξη τροφών γίνεται σταδιακά και με ιατρική καθοδήγηση.

Η ανάρρωση από την οξεία παγκρεατίτιδα εξαρτάται από τη βαρύτητα του επεισοδίου:

  • Ήπια Μορφή: Ο ασθενής συνήθως αναρρώνει πλήρως μέσα σε 3 έως 7 ημέρες νοσηλείας.
  • Σοβαρή Μορφή: Εάν υπάρχουν επιπλοκές (νέκρωση, κύστεις), η νοσηλεία μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες και η πλήρης αποκατάσταση να πάρει μήνες. Το κλειδί για τη μακροπρόθεσμη ανάρρωση είναι η αντιμετώπιση της αιτίας (π.χ., χολοκυστεκτομή για πέτρες) και η αποφυγή αλκοόλ και λιπαρών τροφών.

Η Αυτοάνοση Παγκρεατίτιδα (ΑΙΡ) είναι μια σπάνια, χρόνια μορφή που προκαλείται από επίθεση του ίδιου του ανοσοποιητικού συστήματος στο πάγκρεας. Τα συμπτώματα είναι λιγότερο θορυβώδη από την οξεία μορφή και συχνά περιλαμβάνουν:

  • Ήπιο ίκτερο (λόγω φλεγμονής του χοληδόχου πόρου).
  • Ήπιο κοιλιακό άλγος ή δυσφορία.
  • Απώλεια βάρους και συμπτώματα Σακχαρώδους Διαβήτη, λόγω της μόνιμης βλάβης του αδένα.

 

Παγκρεατίτιδα 1Παγκρεατίτιδα 3

Καλεστε μας